Cysterna służy do transportu cieczy, gazów lub substancji stałych o zróżnicowanych strukturach. Niektóre cysterny mają charakter przenośny, inne z kolei mogą zostać na stałe przymocowane do konkretnego pojazdu bądź konstrukcji. Obsługiwanie zwykłych cystern spożywczych, w których przewożone produkty i artykuły nie są uznawane za niebezpieczne, nie wymaga szczególnych kwalifikacji, poza legitymowaniem się prawem jazdy kierowcy zawodowego obejmujące określone kategorie oraz zachowywaniem przepisów BHP. Sytuacja wygląda zupełnie inaczej jeśli chcemy przewozić materiały niebezpieczne, które zaklasyfikowane są do jednej z 9 klas niebezpieczeństwa jak np. materiały żrące, trujące, ciekłe zapalne, promieniotwórcze.
Dlatego też osoby zatrudnione na stanowisku kierowcy autocysterny muszą posiadać odpowiednie uprawnienia i kwalifikacje tj. prawo jazdy kierowcy zawodowego (podsiadanie odpowiedniej kategorii prawa jazdy C+E, aktualne badanie psychologiczne, badanie lekarskie oraz świadectwo kwalifikacji zawodowej), uprawnienia ADR zakres podstawowy oraz specjalistyczny przewóz w cysternach, NALEWAKI czyli kwalifikacje na obsługę urządzeń do napełniania i opróżniania zbiorników transportowych w tym cystern materiałami niebezpiecznymi – poszczególnej klasy. Ponadto od wszystkich kierowców pracujących w branży wymaga się ponadprzeciętnej dyscypliny pracy oraz zachowywania wyjątkowej ostrożności. To niezwykle odpowiedzialna profesja, której nieprawidłowe wykonywanie rodzi zagrożeniem nie tylko dla konkretnego kierowcy, ale również dla innych uczestników ruchu drogowego, a nawet dla osób postronnych.
Uregulowania prawne
Do pracy przy obsłudze cystern spożywczych i tych, w których przewozi się substancje niestanowiące większego zagrożenia zastosowanie znajdą ogólne przepisy Ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. Szczegółowe zasady transportowania, składowania i obsługi cystern ADR określa natomiast umowa dotycząca międzynarodowego przewozu towarów niebezpiecznych zawarta w Genewie 30 września 1957 r. (której stroną od 1975 r. jest także Polska), a także Ustawa o przewozie towarów niebezpiecznych z dnia 19 sierpnia 2011 r. Komplementarnie do przepisów ADR oraz ustaw dotyczących transportu drogowego stosuje się umowy międzynarodowe oraz ustawy dotyczące transportu drogą morską, kolejową czy lotniczą.
Kto może pracować przy obsłudze cysterny ADR?
Wielu kierowców jest zainteresowanych pracą na stanowisku kierowcy autocysterny ADR ze względu na wizję wyższych zarobków. Nie każdy jednak spełnia warunki konieczne do wykonywania tej trudnej profesji. Podstawowe kryteria uprawniające kierowców do ubiegania się o pracę w branży są bowiem następujące:
- kandydat musi mieć ukończone 21 lat;
- kandydat musi posiadać prawo jazdy kategorii C lub C+E oraz status zawodowego kierowcy;
- kandydat winien legitymować się dobrym zdrowiem oraz odpornością na stres i umiejętnością przystosowywania się do pracy w ekstremalnych warunkach.
Szkolenie oraz egzamin zawodowy
Jak wcześniej wspomniano, kierowca, który chce pracować przy obsłudze cystern ADR, musi odbyć specjalistyczny kurs oraz zdać egzamin, który skutkuje wydaniem zaświadczenia uprawniającego do pracy w branży. Rozmaite ośrodki na terenie całego kraju oferują kompleksowe przeszkolenie w zakresie uprawnień podstawowych oraz specjalistycznych. Te pierwsze dotyczą zazwyczaj transportowania substancji oraz materiałów niebezpiecznych w sztukach przesyłki (przewóz pojazdem krytym opończą, chłodnią bądź luzem), drugie z kolei stanowią uzupełnienie podstawowych kursów i obejmują przewożenie towarów niebezpiecznych w cysternach, choć istnieje także możliwość odbywania tzw. kursów zintegrowanych. Kursy ADR obejmują takie kwestie, jak:
- Zachowanie się pojazdów na drodze, z uwzględnieniem przemieszczania się ładunku. Szczególne wymagania dotyczące pojazdów Ogólne wiadomości teoretyczne na temat różnych systemów napełniania i opróżniania cystern.
- Dodatkowe przepisy szczególne dotyczące używania pojazdów, w szczególności świadectw dopuszczenia pojazdu ADR. Znaków dopuszczenia, oznakowania tablicami barwy pomarańczowej oraz umieszczania nalepek ostrzegawczych
Uzyskanie pozytywnego wyniku egzaminu skutkuje wydaniem stosownego zaświadczenia, uprawniającego kierowcę do pracy na danym stanowisku. Zaświadczenie wraz z dowodem rejestracyjnym pojazdu winno być przewożone na wypadek kontroli. Warto nadmienić, iż zaświadczenie ADR wydawane jest na okres 5 lat, lecz już na 12 miesięcy przed upływem jego terminu ważności, można starać się o przedłużenie zaświadczenia. Jest to zasadne zwłaszcza wówczas, gdy zależy nam na tym, by nie mieć zbędnych przestoi w pracy.
Czy warto pracować w tym zawodzie?
Transport towarów w cysternach z uwagi na prężnie rozwijający się przemysł jawi się jako profesja przyszłościowa i dająca spore możliwości, dotyczące zarówno zarobkowania, jak i podnoszenia kwalifikacji zawodowych kierowców. Choć wielu się nad tym zastanawia, nie jest to z pewnością praca dla każdego. Wymaga bowiem nie tylko wypełnienia przesłanek formalnych, ale również sporej odporności na stres czy umiejętności zachowania zimnej krwi w trudnych sytuacjach na drodze.
