Amputacja odbywa się na drodze operacyjnej. Zwykle powodem, który decyduje o usunięciu narządu, lub jego części, jest zaawansowane niedokrwienie lub znaczne uszkodzenie, będące skutkiem urazu mechanicznego czy choroby. Zazwyczaj spotykana jest amputacja kończyny dolnej lub górnej. Niejednokrotnie usuwane są również narządy wewnętrzne (np. oskrzela w wyniku resekcji płuca) lub zewnętrzne (np. amputacja sutków spowodowana nowotworem złośliwym). Nie ma więc wątpliwości, iż amputacja jest bardzo trudnym przeżyciem, które odciska trwałe piętno na psychice człowieka.
Psychiczne fazy akceptacji amputacji
Akceptacja traumatycznego przeżycia, jakim jest amputacja, składa się z kilku faz. Pierwszą z nich jest samo zdarzenie – poważny uraz powypadkowy czy ciężka choroba i jej konsekwencje w postaci amputacji. Później następuje tzw. krzyk, czyli etap, w którym pacjent jest załamany, rozżalony i nie potrafi odnaleźć się w nowej, nieznanej sytuacji. W tej fazie naturalna jest nerwowość i brak zrozumienia, dlaczego taka tragedia przytrafiła się właśnie danej osobie. Kolejnym etapem reakcji na amputację jest zaprzeczenie naprzemiennie występujące z wydzieraniem. W tym czasie osoba nie jest w stanie zaakceptować zaistniałego stanu rzeczy, nieustannie myśli o amputacji i rozważa wszystkie możliwe scenariusze. Następnie pacjent znajduje się w fazie przepracowania – w pełni akceptuje swoje kalectwo. Ostatnim elementem akceptacji amputacji jest zakończenie, czyli odnalezienie się w nowej rzeczywistości i próba normalnego funkcjonowania na płaszczyźnie zawodowej czy prywatnej.
Jak radzić sobie z amputacją?
Zdecydowanie najczęściej amputowane są kończyny. Z tego powodu zostały wynalezione protezy kończyn, które w dzisiejszych czasach są powszechnie stosowane zarówno wśród osób od dziecka zmagających się z niepełnosprawnością, jak i pośród tych obarczonych kalectwem w wyniku choroby czy wypadku.
Podstawowy podział protez uwzględnia ich zastosowanie. Zasadniczo wyróżnia się zatem protezy kończyn górnych oraz protezy kończyn dolnych. Proteza kończyny dolnej składa się z kilku podstawowych elementów, takich jak:
- zewnętrzny lej,
- przegub kolanowy,
- lej aluminiowy,
- stopa protezowa.
Poszczególne elementy łączone są za pomocą specjalnych modułów, wykonanych najczęściej z tytanu lub metalu. Dodatkowo protezy kończyn dolnych wzbogacone się o adaptery funkcjonalne, które zapewniają ruchy skrętne oraz obroty. W zależności od tego, jak rozległa była amputacja, proteza może mieć różną długość i funkcjonalność.
W przypadku protez kończyn górnych występuje większa różnorodność. Na rynku dostępne są bowiem protezy kciuka, dłoni czy całej ręki.
Protezy produkowane są z wysokiej klasy materiałów, które są odporne na urazy mechaniczne i niekorzystne czynniki atmosferyczne oraz wytrzymują duże obciążenia. Ponadto muszą one wykazywać odpowiednią biozgodność i być dobrze dopasowane do indywidualnych potrzeb użytkownika.
Amputacja kończyny czy innego narządu to prawdziwa rewolucja w życiu każdego człowieka. W dzisiejszych czasach dostępne są nowoczesne protezy, skuteczne techniki rehabilitacyjne i liczne ułatwienia w przestrzeni publicznej dla niepełnosprawnych. Jednak powrót do przynajmniej częściowej sprawności wymaga przede wszystkim dużej motywacji, samozaparcia i dobrego stanu psychicznego.
