Sterylizatory są urządzeniami mającymi za zadanie eliminować wszelkiego rodzaju drobnoustroje z określonych substancji czy też przedmiotów. Do najpopularniejszych technik sterylizacji należy metoda wykorzystująca suche powietrze o optymalnie dostosowanej temperaturze oraz metoda z użyciem pary wodnej i ciśnienia. Jak zatem działają sterylizatory na suche powietrze oraz sterylizatory grawitacyjne i jakie są ich podstawowe zastosowania?
Sterylizator na suche powietrze – sposób działania i budowa
Kluczowym elementem budowy urządzenia jest komora sterylizacji z elementem grzejnym oraz wewnętrzną kartą, w której umieszczane są wyjałowione narzędzia. Izolowana obudowa zamyka całość urządzenia, na której mieści się panel z regulacją temperatury, zegarem czy urządzeniami alarmowymi. Wielkość jest uzależniona od przeznaczenia i modelu sterylizatora – może mieć on kształt prostopadłościanu o długości boku od 40 do nawet 120 cm. Proces sterylizacji odbywa się przez rozprowadzanie gorącego, suchego powietrza o temperaturze z zakresu od 140 do 250°C przez określoną ilość czasu. Dzięki tak wysokiej temperaturze wszystkie drobnoustroje zostają bowiem wyeliminowane.
Podstawowe zastosowania sterylizatora na suche powietrze
Sterylizator suchy może służyć do oczyszczania wielu różnych przedmiotów wykonanych z wszelkich materiałów. Metal, szkło, ceramika oraz rozmaite substancje odporne na wysoką temperaturę (np. chlorek talku, chlorek sodu, wazeliny czy tlenku cynku) mogą być sterylizowane przy jego pomocy. Urządzenie sprawdza się więc w aptekach, placówkach medycznych, gabinetach stomatologicznych, laboratoriach czy też klinikach kosmetycznych. Nie nadaje się natomiast do wyjaławiania przedmiotów z gumy, tworzyw sztucznych czy opatrunków oraz innych przedmiotów nieodpornych na wysoką temperaturę.
Zalety sterylizatora suchego
Kluczową zaletą sterylizatora suchego jest jego niska cena zakupu i późniejszej eksploatacji. Ponadto przy tym typie sterylizatora nie musimy posiadać żadnych innych instalacji (np. elementów odpowiadających za wentylację). Dodatkowo proces wyjaławiania nie wywołuje korozji części metalowych czy też erozji szkła elementów medycznych.
Sterylizator grawitacyjny – zasada działania
Sterylizatory grawitacyjne zasadniczo dzielimy na dwa główne typy – sterylizatory działające pod ciśnieniem atmosferycznym oraz sterylizatory ciśnieniowe. Zasada działania takiego urządzenia jest bardzo prosta – do wnętrza sterylizatora wlewana jest woda, która ulega podgrzaniu. Następnie wytwarza się para wodna, której jest coraz więcej wraz ze zwiększeniem temperatury zbiornika. Para wodna gromadzi się w zbiorniku, co powoduje wzrost ciśnienia oraz samej temperatury wody w stanie gazowym. Dokładnie ta właściwość jest kluczowa w całym procesie sterylizacji.
Wśród sterylizatorów ciśnieniowych występuje podział na próżniowe oraz grawitacyjne, które różnią się mechanizmem usuwania powietrza z komory. W próżniowych w komorze wytwarzana jest próżnia, natomiast komora sterylizatora grawitacyjnego jest zwyczajnie odpowietrzana.
Zalety i wady sterylizatorów grawitacyjnych
Sterylizator grawitacyjny charakteryzuje się prostotą działania i wysoką skutecznością. Łatwa obsługa i niska cena sprawiają, że są to urządzenia bardzo popularne na rynku.
Wadą sterylizatory grawitacyjnego jest natomiast ograniczenie jego skuteczności do przedmiotów o prostych kształtach lub rzeczy w opakowaniach. Nie nadają się one zatem do wyjaławiania celulozy, opatrunków czy innych przedmiotów, które zawierają zbyt wiele powietrza. Również przedmioty metalowe lub szklane mogą wskutek sterylizacji ulec uszkodzeniu (korozja).
Wybór skutecznego sterylizatora zależy przede wszystkim od rodzaju przedmiotów, które będą podlegały sterylizacji. Duże możliwości w zakresie wyboru typu i wielkości urządzenia, z pewnością pozwolą dobrać odpowiedni aparat dla konkretnego zastosowania.
