Nie ma materiałów budowlanych całkowicie odpornych na działanie wysokich temperatur. Częściowo tracą one swoje właściwości pod wpływem ognia, wysokiej temperatury i gęstego dymu. Już podczas projektowania budynku należy zadbać o to, by cała konstrukcja w sytuacji wystąpienia pożaru zachowała odpowiednie parametry z zakresu ognioodporności przez wymaganą długość czasu, tak aby możliwe było przeprowadzenie ewakuacji osób oraz ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia.
Właściwości przeciwpożarowe poszczególnych materiałów budowlanych określa klasa reakcji na ogień, a wszelkie elementy oddzielające (przegrody), czyli dachy, ściany, podłogi czy sufity są kategoryzowane na podstawie odporności ogniowej.
Czym jest klasyfikacja odporności ogniowej?
Klasyfikacja odporności ogniowej jest charakterystyką przegrody określaną za pomocą parametrów takich jak R (nośność), E (szczelność) oraz I (izolacyjność). Miarą odporności ogniowej jest czas określony w minutach, w czasie którego pożar oddziałowujący na element konstrukcyjny nie spowoduje utraty żadnego z parametrów granicznych. Przykładowo, jeżeli element oddzielający zaliczamy do klasy REI 60 jego właściwości w zakresie nośności, szczelności i izolacyjności ogniowej zostaną zachowane przez 60 minut oddziaływania ognia.
Nośność (R) to czas, w którym przegroda narażona na działanie ognia spełnia swoją funkcję nośną. Konkretny element traci swoją nośność wskutek znacznych odkształceń, uszkodzeń mechanicznych czy utraty stateczności.
Szczelność (E) to czas po upływie, którego przegroda przestaje spełniać swoje funkcje oddzielające w skutek pojawienia się płomieni na powierzchni nieogrzewanej lub pojawienia się szczelin i pęknięć o wymiarach przekraczających wartości graniczne.
Izolacyjność ogniowa (I) to czas, po którego upływie dana przegroda traci swoje właściwości oddzielenia w skutek przekroczenia temperatury granicznej na powierzchni nienagrzewanej. Kryterium „I” pozostaje spełnione jeśli średni przyrost temperatury na całej nienagrzewanej powierzchni został ograniczony do 140⁰C.
Jakie klasy reakcji na ogień wyróżniamy?
Norma PN-EN 13501-1:2019-02 „Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków – Część 1: Klasyfikacja na podstawie badań reakcji na ogień” podaje zasady klasyfikacji materiałów budowalnych ze względu na ich reakcję na ogień. Norma określa siedem podstawowych klas: A1, A2, B, C, D, E, F. Największy stopień bezpieczeństwa posiadają materiały budowlane mające klasę reakcji na ogień A1. Klasy A2 lub B obejmują materiały, które również mogą być z powodzeniem stosowane podczas wznoszenia konstrukcji. Natomiast materiały budowlane o klasach C, D, E, F, mogą przyczyniać się do zintensyfikowanego rozprzestrzenianie się ognia, dlatego powinny być wykorzystywane w ograniczonym stopniu.
Klasyfikacja obejmuje również tzw. klasy uzupełniające, oznaczane symbolami „s” oraz „d”. Oznaczenie „s” określa ilość dymu wytwarzaną przez materiał budowlany narażony na działanie ognia, a sygnatura „d” pozwala określić czy podczas palenia się wyrobu powstają płonące krople.
Jakie materiały reprezentują poszczególne klasy reakcji na ogień?
Do klasy A1 zaliczamy materiały, takie jak beton komórkowy, silikat, stal, wełna szklana czy wełna skalna. Wspomniane produkty są niepalne i charakteryzują się minimalną wartością ciepła spalania. Natomiast wśród materiałów charakteryzujących się klasą A2 można wymienić płytę gipsowo-kartonową i wełnę mineralną, które również są ognioodporne i posiadają stosunkowo niską wartość ciepła spalania. Klasa B obejmuje produkty, które charakteryzują się zapalnością małym płomieniem, dlatego ich udział w pożarze jest znikomy. Zaliczamy do niej m.in. twarde PCV. Z kolei przykładami materiałów o odporności ogniowej klasy C są niektóre pianki PU oraz płyta gipsowo-kartonowa z tapetą papierową. Materiały te zaczynają się palić, jeżeli przez kilkanaście minut oddziałuje na nie strumień cieplny o mocy 300 kW. Nie powodują one powstawania dużych płomieni, ale ich udział w pożarze budynku jest zauważalny. Do materiałów budowlanych o klasie reakcji na ogień D zaliczamy m.in. większość pianek PU oraz drewno. Są to materiały, które ulegają zapaleniu po minimum 2 minutach oddziaływania strumienia cieplnego o mocy 100 kW. Do klasy E zaliczamy z kolei styropian, który zapala się niemal natychmiastowo przy kontakcie ze strumieniem cieplnym o mocy 100 kW. Natomiast spienione tworzywa sztuczne to przykład materiałów o klasie odporności ogniowej F, które przyczyniają się do rozprzestrzeniania się pożaru, wydzielają dym oraz płonące krople.
Beton komórkowy a odporność ogniowa
Beton komórkowy to materiał niepalny, posiadający klasę reakcji na ogień A1. W pełni bezpieczny, w warunkach pożaru nie wydziela szkodliwych ani trujących gazów, ani płonących kropel, nie bierze udziału w rozprzestrzenianiu się ognia, pozwala przez długi czas zachować nośność całej konstrukcji budynku (już elementy o grubości 175 mm charakteryzują się najwyższymi właściwościami bezpieczeństwa pożarowego – REI 240, co oznacza, że nośność, szczelność i izolacyjność ogniowa są zachowane przez co najmniej 4h działania ognia).
Wszelkie obiekty mieszkalne, usługowe czy użyteczności publicznej muszą być wznoszone zgodnie z przepisami o ochronie przeciwpożarowej. Poszczególne materiały budowlane charakteryzują się odmiennymi właściwościami w zakresie ognioodporności. Niepalny beton komórkowy charakteryzuje się dużą odpornością na działanie ognia i wysokiej temperatury. Z tego powodu przy realizacji różnorodnych inwestycji budowlanych, warto rozważyć wybór materiału, który jest gwarancją bezpiecznej, ognioodpornej konstrukcji.
